Nafarroa independentea izan zen mendeetan zehar. 1512-1530ean Gaztelako koroak Nafarroa Garaiaren konkista eta okupazioa burutu zuen, bere erakunde politiko eta juridikoak menperatuz. 1620an koroa frantsesak gauza bera egin zuen Nafarroa independentearekin. Baina, bi Estaturen artean bananduta bizi arren, nafar izan ginenaren kontzientziak bizirik dirau.
Gaur egun, jende askok ez daki zenbat gotorleku zituen Nafarroako erresumak, eta, gezurra badirudi ere, ehun baino gehiago ziren. Ehun gaztelu baino gehiago, erresuma kanpoko etsaiengandik defendatzen zutenak, eta lau baino ez direnak bizirik ateratzen: Xabierko gaztelua, Erriberriko jauregia, Martzillako gaztelua eta San Esteban de Deyoko gotorleku zaharra, gaur egun Monjardin dena.
Kapitulu bakoitzak defentsa-eremu jakin bat jasotzen du, baldintza geografikoek eragin zuzena baitzuten defentsa-egituraren antolaketan eta eraikinen egituran bertan. Liburuan elementu grafiko ugari daude (argazkiak, akuarelak, planoak, etab.), eta horiek aberastu eta errazago ulertzen dira.
Horregatik, liburu eder hau harrigarria eta hunkigarria da, Iñaki Sagredok egindako dokumentazio-lan zehatz eta berritzaileak nafar gisa gure oroimena eta izan ginenaren kontzientzia berreskuratzen baititu, gure erakundeen defentsan eta mantentzean gure aurretik izan zirenekin bat etorriz: Nafarroako Europako Estatua.